Nấm đầu khỉ (Hericium erinaceus) là một loại nấm ăn có giá trị dược liệu được sử dụng phổ biến. Đây là một loại nấm lớn, màu trắng, trông giống như đầu khỉ hay bờm sư tử (nên còn có tên là nấm bờm sư tử) khi chúng lớn lên. Do có màu sắc và mùi thơm dễ chịu, nấm đầu khỉ cũng được coi là một một nguồn protein thuần chay tuyệt vời. Nấm đầu khỉ rất giàu các hợp chất hoạt tính sinh học cao mang lại một số lợi ích cho sức khỏe. Các bằng chứng khoa học đã chỉ ra rằng nấm đầu khỉ kích thích miễn dịch, hỗ trợ phòng chống ung thư, chống cao huyết áp, giảm mỡ máu, bảo vệ các hoạt động của não bộ. Nhiều nghiên cứu khoa học đã ghi nhận tác dụng chữa bệnh hoặc tác dụng có lợi cho sức khỏe của quả thể, sợi nấm đầu khỉ và các chất chiết xuất hóa học của chúng.
GIÁ TRỊ DƯỢC LIỆU CỦA NẤM ĐẦU KHỈ
1. Hoạt tính chống ung thư và điều hòa miễn dịch
Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng nấm đầu khỉ (H. erinaceus) sở hữu các hoạt động chống ung thư. Điều hòa miễn dịch là một trong những cơ chế chính của hoạt động chống ung thư của H. erinaceus. Wang & cs. [16] đã nghiên cứu hoạt động chống khối u và điều hòa miễn dịch của các polysacaride được chiết xuất từ môi trường nuôi cấy H. erinaceus ở chuột có vùng kiểm soát in dấu (ICR). Kết quả của họ cho thấy rằng polysacaride có tác dụng chống khối u di căn ở phổi một cách đáng kể. Họ cũng báo cáo rằng các polysacaride đã tăng cường sự gia tăng của các tế bào T và đại thực bào. Số lượng tế bào CD4+ và đại thực bào ở nhóm thử nghiệm cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Liu & cs. [11] đã báo cáo về hoạt tính chống khối u và tác dụng điều hòa miễn dịch của polysacaride của H. erinaceus trên những con chuột bị sarcoma 180 (S-180) (một loại ung thư ác tính, có nguồn gốc trong các mô mềm của cơ thể được tìm thấy chủ yếu ở cánh tay, chân, ngực và bụng). Trong một nghiên cứu của Lee & cs. [10], polysacaride thô hòa tan trong nước của H. erinaceus làm tăng chức năng miễn dịch bởi các đại thực bào được kích hoạt, chẳng hạn như sản xuất oxit nitric (NO) và biểu hiện của các cytokine (IL-1β và TNF-β ), thể hiện đặc tính chống ung thư của loại nấm này. Lee & Hong [9] đã chỉ ra tiềm năng của loại nấm H. erinaceus chống lại dòng tế bào ung thư biểu mô tế bào gan HepG2. Họ đã chứng minh rằng polysacaride thô hòa tan trong nước từ loại nấm này hoạt động như một chất tăng cường nhận biết tín hiệu apoptotic (hiện tượng tế bào tăng lên một cách mất kiểm soát) thông qua chất trung gian doxorubicin (Dox), và sự nhận biết này có thể tăng lên bằng cách giảm biểu hiện c-FLIP thông qua kích hoạt và tăng cường c-Jun N-terminal kinase (JNK) và tăng cường tích lũy Dox nội bào thông qua ức chế hoạt động của yếu tố hạt nhân (NF) -κB trong các tế bào HepG2.
Trong một nghiên cứu của Kim & cs. [7], việc tiêm trong màng bụng chiết xuất nước của H. erinaceus trong 2 tuần đã làm giảm trọng lượng khối u lần lượt là 38 và 41% ở chuột Balb/c được cấy tế bào ung thư ruột kết CT-26 trên da lưng. Chiết xuất này làm tăng hoạt động phân giải tế bào của các tế bào tiêu diệt tự nhiên (NK) trong lách, khôi phục quá trình sản xuất NO và quá trình thực bào trong các đại thực bào phúc mạc lên 95–98% so với mức bình thường và tăng giải phóng các cytokine điều các tế bào miễn dịch gồm TNF-α, interleukin-1β, và interleukin-6 từ đại thực bào. Các chất chiết xuất cũng làm giảm biểu hiện genase cyclooxygenase 2 và 5-lipoxy, vốn điều chỉnh giảm biểu hiện VEGF, dẫn đến ức chế sự hình thành mạch máu mới bên trong khối u. Hiệu quả của các chiết xuất này chống lại các tế bào ung thư bạch cầu đơn nhân U937 ở người cũng đã được đánh giá bởi Kim & cs. [6]. Hoạt tính điều hòa miễn dịch của H. erinaceus được nghiên cứu trên tế bào đại thực bào RAW 264.7 bởi Kim & cs. [8]. Họ đã thử nghiệm chiết xuất ethanol của H. erinaceus trên RAW 264.7 và cho rằng phần chloroform của chiết xuất etanol của H. erinaceus có thể mang lại tác dụng chống viêm bằng cách làm suy giảm việc tạo ra quá nhiều NO, prostaglandin E2 và các loại oxy phản ứng và bằng cách ức chế sự biểu hiện của các gen gây viêm thông qua ức chế tiểu đơn vị NF-κB p65, phosphoryl hóa IκB, kinase điều hòa tín hiệu ngoại bào và JNK theo cách phụ thuộc vào liều lượng chiết xuất.
Cùng tìm hiểu thêm về tính dược liệu của Nấm Đầu Khỉ : Nghiên cứu khoa học (vnua.edu.vn)
